บทที่ 1

บทนำ

1.1)  หลักการและเหตุผล

        โครงงานเรื่องข้าวหลามยั่วๆจ้านี้เป็นส่วนหนึ่งของการเรียนรายวิชา ทักษะการรู้สารสนเทศ VGE111 กลุ่มของข้าพเจ้าจัดทำขึ้นเพื่อนำเสนอให้คนในปัจจุบันได้รู้จักวิธี เพื่อเสริมและฝึกฝนให้นิสิต มีความรู้ ทักษะและประสบการณ์มากยิ่งขึ้น จึงเห็นสมควรจัดทำโครงงานข้าวหลามกะลาขึ้นมา เพื่อศึกษาการทำข้ามหลามกะลาและนำไปเผยแพร่วิธีการทำ นอกจากนั้นยังได้มีความฝึกความรับผิดชอบในการทำงานเป็นกลุ่ม ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในงานสารสนเทศในเรื่องการนำงานเผยแพร่ทางด้านวิดีโอ เป็นการจัดการความรู้อีกด้วยเป็นประโยชน์ทั้งด้านผู้ทำและด้านผู้ชมอีกด้วยดังนั้นการทำโครงงานเรื่องนี้หวังว่าจะเป็นประโยชน์แก่ผู้ดูไม่มากก็น้อย

          ข้าวหลาม เป็นขนมชนิดหนึ่งนิยมทำรับประทานกันในฤดูหนาว หรือเมื่อได้ข้าวใหม่ ใช้ไผ่ข้าวหลาม หรือไม้ป้างเป็นกระบอกใส่ข้าวหลาม ข้าวหลามแบบชาวบ้าน ใช้ข้าวสารเหนียวกับน้ำเปล่า และเกลือเท่านั้น สำหรับข้าวหลามที่ทำขายกันโดยทั่วไป จะใส่น้ำกะทิ และเติมถั่วดำ หรืองา ปัจจุบันชาวบ้านได้ดัดแปลงผลิตภัณฑ์จากไม้ไผ่เป็นกะลามะพร้าว        

       ดังนั้นกลุ่มของข้าพเจ้าเห็นความสำคัญในการจัดทำโครงการ ข้าวหลามยั่วๆจ้าเพื่อให้ชาวบ้านและนักท่องเที่ยวของจังหวัดปทุมธานีได้เรียนรู้ถึงภูมิปัญญาท้องถิ่นของชาวจังหวัดปทุมธานีแล้วยงสร้างรายได้และเป็นการพัฒนาทักษะของชาวบ้านอีกด้วย

1.2)  วัตถุประสงค์

1.เพื่อทำให้คนในปัจจุบันได้รู้จักวิธี และความรู้พื้นฐานในการทำข้าวหลาม

2.เพื่ออนุรักษ์ภูมิปัญญาของคนรุ่นหลังเอาไว้และพัฒนาให้แปลกใหม่น่าสนใจมากยิ่งขึ้น

3.เพื่อนำข้าวหลามไปจำหน่ายให้เกิดรายได้  สามารถนำไปต่อยอดทางธุรกิจได้

1.3)  เป้าหมาย

1. สนับสนุนข้าวหลามกะลาที่ อำเภอสามโคก จังหวัดปทุมธานี

2. ส่งเสริมให้มีคนรู้จัก ข้าวหลามกะลาที่มีความแปลกใหม่ในการใส่ผลิตภัณฑ์

3. ยกระดับคุณภาพของข้าวหลามกะลา เปลี่ยนจากไม้ไผ่เป็นกะลามะพร้าว

4. เพื่อให้คนในชุมชนสนใจและเห็นถึงความสำคัญของผลิตภัณฑ์

1.4)   ขอบเขต

        การพัฒนาผลิตภัณฑ์ข้าวหลามที่มีส่วนผสมของพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของจังหวัดปทุมธานี ได้แก่ ข้าวมันสำปะหลัง โดยข้าวหลามจะมีการใช้ข้าวเหนียวกล้องเพื่อเพิ่มคุณค่าทางอาหาร เพิ่มกลิ่นรสที่เป็นเอกลักษณ์ด้วยการใช้น้ำกะทิสด และเสริมใยอาหารจากวัตถุดิบต่างๆ การพัฒนาผลิตภัณฑ์จะเริ่มจากผลิตภัณฑ์เดิมเป็นผลิตภัณฑ์ต้นแบบและพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่มีลักษณะแปลกมีรูปทรงน่ารับประทานเป็นที่ยอมรับของผู้บริโภค และได้ผลิตภัณฑ์ข้าวหลามที่มีเอกลักษณ์เฉพาะของท้องถิ่นของจังหวัด ปทุมธานี

1.5)  ขั้นตอนการดำเนินงาน

1. ขั้นตอนและระยะการดำเนินงาน

2. ระยะเวลาการดำเนินงาน สัปดาห์ที่1 - 6

บทที่ 2

เอกสารที่เกี่ยวข้อง

ในการจัดทำโครงงาน ข้าวหลามยั่วๆจ้า คณะผู้จัดทำได้ศึกษาข้อมูล เอกสารที่เกี่ยวข้อง ดังนี้

          2.1 ข้าวหลาม

          2.2 ข้าวหลามกะลา

          2.3 ตลาดอิงน้ำสามโคก

2.1) ข้าวหลาม

ข้าวเหนียวขาว เป็นอาหารหลักอีกประการหนึ่งของชาวอีสานซึ่งรับประทานกันเป็นประจำเหมือนกับการรับประทานข้าวเป็นอาหารหลักประจำในภูมิภาคอื่น ๆ ประชาชนชาวอีสานนิยมรับประทานข้าวเหนียวกับปลาร้า ปลาเจ่า และผักสด ผักดองเป็นประจำจนเป็นอาหารหลัก แต่ยังสามารถนำมาเป็นอาหารว่างได้อีกด้วย เช่น ข้าวเหนียวมะม่วง ข้าวเหนียวทุเรียน เป็นต้น

              ข้าวเหนียวดำมีผู้นิยมรับประทานกันมากเช่นเดียวกับข้าวเหนียวขาว อย่างเช่น ข้าวเหนียวดำกับเผือกก็อร่อยไม่ใช่เล่น ข้าวเหนียวขาวและข้าวเหนียวดำ สามารถนำมาเป็นอาหารว่างชนิดหนึ่งคือ ข้าวหลาม ในตอนนี้ที่มีชื่อเสียงมากที่สุดต้อง

ยกให้ " ข้าวหลามหนองมน " ที่มีการทำกันเป็นจำนวนมากและยังอร่อยอีกด้วย

              หนองมน เป็นชื่อเรียกสถานที่หนึ่งในตำบลแสนสุข จังหวัดชลบุรี ซึ่งอยู่ห่างจากตัวจังหวัดชลบุรีประมาณ 11-12 กิโลเมตร ตลาดหนองมน หรือตลาดแสนสุข นับเป็นแหล่งการค้าที่เจริญมากที่สุดในจังหวัดชลบุรี ทั้งสองฝั่งเต็มไปด้วยผู้คนที่

เดินกันเต็มไปทั้งตลาดที่มาจับจ่ายใช้สอยเพื่อซื้อของฝากไปให้ญาติพี่น้อง จนพูดกันว่ามาถึงตลาดหนองมนไม่ซื้อข้าวหลามหนองมนติดมือกลับไปเท่ากับว่ายังมาไม่ถึงหนองมน

วิธีการทำข้าวหลาม

ส่วนผสม

1. ข้าวสารเหนียว 1/2 ลิตร

2. น้ำตาลทราย  400 กรัม

3. กะทิ  3 ถ้วย

4. ถั่วดำถั่วดำต้มสุก 2 ถ้วย

5. เกลือป่น 2 ช้อนโต๊ะ

6. ไผ่ข้าวหลาม 12 กระบอก

7. กาบมะพร้าว 12 ชิ้น

วัสดุอุปกรณ์

1. ไม้ไผ่อ่อน

2. มีดปลอกข้าวหลาม

3. ราวเหล็ก

4. ถ่าน  5  กิโลกรัม

5. ช้อน

6. หม้อ

7. ไม้คีบถ่าน

ขั้นตอนและวิธีการดำเนินงาน

1. ตัดไผ่ข้าวหลามให้ยาวประมาณ 12 นิ้ว ล้างเฉพาะด้านนอกกระบอก ให้สะอาด คว่ำกระบอกลง พักไว้ให้แห้ง

2. ผสมกะทิ น้ำตาล และเกลือ รวมกันแล้วคนให้เข้ากันจนน้ำตาลละลาย

3. ล้างข้าวสารให้สะอาดจนกระทั่งน้ำใส นำข้าวใส่ตะกร้าเพื่อให้สะเด็ดน้ำ ใส่ถั่วดำต้มสุกลงในข้าว คลุกเคล้าให้เข้ากัน

4. นำข้าวที่ผสมถั่วดำแล้วใส่ลงในกระบอก 1 กำมือ กระแทกเบาๆ ทำสลับกันต่อไปเรื่อยๆ จนเต็มกระบอก เลือกด้านบนกระบอกไว้ประมาณ 2 นิ้ว สำหรับปิดจุก

5. นำกาบมะพร้าวม้วนมาปิดกระบอกข้าวหลาม

6. เผาข้าวหลามพอประมาณ 30-45 นาที สังเกตกระบอกมีสีเหลืองทั่ว แสดงว่าข้าวหลามสุก

7. ทิ้งไว้ให้อุ่น ปอกเปลือก และเหลาให้เปลือกข้าวหลามบางลง เพื่อให้แกะรับประทานได้ง่าย

วิธีการย่างไฟ

1. ติดไฟเตา เมื่อไฟติดได้ที่แล้ว จึงนำกระบอกข้าวหลามที่เตรียมไว้มาวางเรียงในลักษณะตั้งเอนขึ้นให้พิงกับแนวหลักที่ทำจากท่อนเหล็ก

2. ควรพลิกข้าวหลามอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้ข้าวหลามสุกอย่างทั่วถึง และไม่ให้ข้าวหลามไหม้บริเวณใดบริเวณหนึ่ง

3. หากกะทิเดือดมาก ต้องคอยดึงจุกข้าวหลามออก แล้วเทกะทิใส่เข้าไปใหม่

4. การย่างข้าวหลามจะต้องอาศัยระยะเวลาในการย่างถึง 1 ชั่วโมง ข้าวหลามจึงจะออกมาดูน่ารับประทาน

2.2 ข้าวหลามกะลา

          เมื่อวันที่ 29 พ.ย.ที่บ้านเลขที่ 60/2 บ้านบ่อโฉลก ต.ทุ่งกง อ.กาญจนดิษฐ์ จ.สุราษฎร์ธานี สถานที่ผลิตข้าวหลามในมะพร้าวอ่อน ของนายตันติกร สุขคุ้ม อายุ 22 ปี ที่สืบทอดกันมานานกว่า 100 ปี ได้รับการตอบรับจากลูกค้าเป็นอย่างดี นายตันติกร เล่าว่า เดิมทำงานเป็นพนักงานในคลังน้ำมันแต่ได้ลาออกมาทำธุรกิจซึ่งที่บ้านมีอาชีพทำข้าวหลามขายมาตั้งแต่รุ่นทวด ซึ่งปัจจุบันท่านก็ยังมีชีวิตอยู่อายุ 102 ปี โดยสืบทอดกันมาเป็นรุ่นต่อรุ่นจนถึงรุ่นตัวเองในปัจจุบัน สูตรข้าวหลามก็เป็นสูตรของทวด แต่เดิมก็ทำข้าวหลามในกระบอกไม้ไผ่เหมือนกันทั่วๆไป แต่ช่วงหลังเริ่มหาลำไม้ไผ่ที่จะมาทำข้าวหลามได้ยากมากขึ้น ตนจึงคิดว่าจะนำเอาอะไรมาทำเพื่อที่จะทดแทนกระบอกไม้ไผ่ได้ จึงลองนำเอาผลอ่อนของมะพร้าวน้ำหอมอ่อน มาทดลองทำในช่วงแรกก็ใช้เผากับถ่าน แต่ก็ยังไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร จึงได้ทดลองใช้เตาอบแทน จนได้สูตรที่ลงตัว จึงเริ่มนำออกขายให้ลูกค้าที่สนใจสั่งจองผ่านทาง Facebook เมื่อลูกค้าได้กินก็เริ่มมีการตอบรับที่ดี เนื่องจากรสชาติ หวานมันหอม และกลิ่นของมะพร้าวน้ำหอมก็ยิ่งเพิ่มความอร่อย เพราะใช้ข้าวเหนียวเขี้ยวงู มาแช่นาน 5 ชั่วโมง ก่อนที่จะนำมาใส่ผลมะพร้าวน้ำหอม และน้ำกะทิ นำไปอบนาน 2 ชั่วโมง และจะเป็นของใหม่สดทุกวัน เนื่องจากข้าวหลามที่ทำออกไปจะขายได้แค่วันต่อวัน แต่ละวันสามารถผลิตได้แค่วันละ 80 ลูกเท่านั้น

2.3 ตลาดอิงน้ำสามโคก

           ตลาดอิงน้ำสามโคก ตั้งอยู่ที่ตำบลบางเตย อำเภอสามโคก จังหวัดปทุมธานี เสน่ห์ของตลาดแห่งนี้เห็นจะอยู่ที่ความเรียบง่าย ความเป็นกันเองของชาวบ้าน ที่ยังดำเนินวิถีชีวิตคู่ไปกับแม่น้ำลำคลอง ที่ยังคงความสวยงามของธรรมชาตินักท่องเที่ยวจะได้เดินเล่นชมตลาดเก่าดั้งเดิม พ่อค้าแม่ขายที่พายเรือมาขายของ ให้นักท่องเที่ยวอย่างเราได้เลือกซื้อกันเต็มอิ่ม

          นักท่องเที่ยวจะสนุกไปกับการเลือกดูและเลือกซื้ออาหารไทยดั้งเดิม เช่น ข้าวแช่ ขนมไทย อาหารมอญพื้นบ้าน พืชผลทางการเกษตร ที่ผลิตจากชาวบ้านโดยตรง หมอนวดแผนโบราณและสินค้าต่าง ๆ ของชาวชุมชน รวมถึงยังได้สัมผัสความหลากหลายของกลุ่มชาติพันธุ์ เช่น ไทยรามัญ ไทยจีน และไทยมุสลิม เป็นต้น ซึ่งได้เข้ามาตั้งถิ่นฐานอาศัยอยู่เป็นเวลานาน จนกลายเป็นเสน่ห์ของตลาดอิงน้ำสามโคก ที่ไม่ว่าใครก็ต้องมาสัมผัส

        ตลาดอิงน้ำสามโคก เปิดทุกวันศุกร์ เสาร์ และอาทิตย์ แนะนำว่าให้มาช่วงเวลา 10.00-14.00 น.

บทที่ 3

วิธีดำเนินงานโครงการ

ในการจัดทำโครงการข้าวหลามยั่วๆจ้า ได้รู้จักวิธี และความรู้พื้นฐานในการทำข้าวหลามและพัฒนาให้แปลกใหม่น่าสนใจมากยิ่งขึ้น เพื่อนำข้าวหลามไปจำหน่ายให้เกิดรายได้และในกลุ่มได้แบ่งงานในส่วนการค้นคว้าแหล่งข้อมูล การสรุปและการเรียบเรียงในการทำโครงการ ผู้จัดทำโครงการมีวิธีดำเนินงานโครงการตามขั้นตอนดังต่อไปนี้

3.1  ขั้นตอนการดำเนินงาน

      1. ขั้นตอนและระยะการดำเนินงาน

      2. ระยะเวลาการดำเนินงาน สัปดาห์ที่1 - 6

 

3.2 วัสดุ อุปกรณ์

1.ข้าวเหนียวดำ 1 กิโลกรัม 

2.กะทิ 1000 มิลลิลิตร (สำหรับข้าวหลาม) 

3.กะทิ 300 มิลลิลิตร (สำหรับทำหน้า) 

4.น้ำตาลทราย 300 กรัม 

5.เกลือสมุทร 1 ช้อนชา (สำหรับข้าวหลาม) 

6.เกลือสมุทร ½ ช้อนชา (สำหรับทำหน้า) 

7.แป้งข้าวโพด 2 ช้อนโต๊ะ

 8.เผือก ตามชอบ 

9.เนื้อมะพร้าวอ่อน ตามชอบ 

10.ใบเตย ตามชอบ 

11.กะลามะพร้าว

บทที่4

ผลการดำเนินงาน

การจัดทำโครงการข้าวหลามยั่วๆจ้า เพื่อศึกษาวิธีการทำข้าวหลามกะลา เนื้อหาเกี่ยวกับวิธีการทำ มีวัตถุประสงค์เพื่อทำให้คนในปัจจุบันได้รู้จักวิธีและความรู้พื้นฐานในการทำข้าวหลาม เพื่ออนุรักษ์ภูมิปัญญาของคนรุ่นหลังเอาไว้เเละพัฒนาให้แปลกใหม่น่าสนใจมากยิ่งขึ้น เพื่อนำข้าวหลามไปจำหน่ายให้เกิดรายได้ สามารถนำไปต่อยอดทางธุรกิจได้ มีผลการดำเนินงานดังนี้

4.1 ผลการพัฒนาโครงการ

การพัฒนาโครงการข้าวหลามยั่วๆจ้า เพื่อเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับวิธีการทำข้าวหลามกะลา ให้คนรุ่นใหม่ได้เข้ามาศึกษาเเละเพื่อให้ได้รับความรู้เกี่ยวกับการทำข้าวหลามกะลาให้มากขึ้น

บทที่ 5

สรุปผลการดำเนินงานและข้อเสนอแนะ

  ในการจัดทำโครงการข้าวหลามยั่วๆจ้า เป็นสื่อเพื่อการศึกษา นี้สามารถสรุปผลการดำเนินงานและข้อเสนอแนะได้ดังนี้

5.1การดำเนินงานจัดทำโครงงาน

1. เพื่อทำให้คนในปัจจุบันได้รู้จักวิธี และความรู้พื้นฐานในการทำข้าวหลาม

2. เพื่ออนุรักษ์ภูมิปัญญาของคนรุ่นหลังเอาไว้และพัฒนาให้แปลกใหม่น่าสนใจมากยิ่งขึ้น

3. เพื่อนำข้าวหลามไปจำหน่ายให้เกิดรายได้  สามารถนำไปต่อยอดทางธุรกิจได้

5.2 วัสดุ อุปกรณ์ เครื่องมือหรือโปรแกรมที่ใช้ในการพัฒนา

1. เครื่องคอมพิวเตอร์ พร้อมเชื่อมต่อระบบอินเตอร์เน็ต

2. เว็บไซส์ที่ใช้ในการติดต่อสื่อสาร www.facebook.com,www.hotmail.com

5.3 สรุปผลการดำเนินงาน

จากการทำโครงงานพบว่า ข้าวหลามกะลานั้นมีความพิเศษทั้งด้านผลิตภัณฑ์ที่แปลกใหม่และดึงดูดสายตาให้เข้าไปลิ้มลองข้าวหลามกะลา อีกทั้งรสชาติที่มีความอร่อยกลมกล่อมมีความเป็นข้าวหลามแบบดั้งเดิมที่ยังคงเป็นเสน่ห์ให้น่าค้นหาอยู่เช่นเดิมและผลิตภัณฑ์ที่ใช้ในการใส่ข้าวหลามก็สามารถย่อยสลายเองได้ตามธรรมชาติป้องกันมลพิษทางอากาศที่จะก่อให้เกิดภาวะโลกร้อนได้ด้วย รวมถึงราคาที่เหมาะสมกับคุณภาพของข้าวหลามกะลาอีกด้วย

5.4 ข้อเสนอแนะ

1. อยากให้ตลาดขยายเวลาในการเปิด เช่น 08.00 น. – 20.00 น.

          2. อยากให้มีรถสองแถวประจำทางที่ประจำทางถึงตลาดน้ำสามโคกได้เลย